ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ

Σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για το φαινόμενο της συναισθηματικής πείνας, για “συναισθηματικά τρόφιμα” ,συναισθηματική διατροφή και τον αρνητικό αντίκτυπο όλων αυτών στη διατροφή μας.

ΑΝΑΛΥΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ:

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ: Είναι η διατροφή κατά την οποία καταναλώνονται συγκεκριμένες τροφές σαν μέσο χαλάρωσης και βελτίωσης της διάθεσης. Οι τροφές αυτές διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Το άτομο που ασκεί συναισθηματική διατροφή, χρησιμοποιεί την τροφή του σαν μέσο χαλάρωσης, τρώγοντας θέλει να αισθανθεί χαρούμενα συναισθήματα και πιθανά να εκτονώσει αρνητικά συναισθήματα.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ: Η συναισθηματική πείνα είναι η αίσθηση της “πείνας” για “συναιθηματικές τροφές”, τη στιγμή που δεν υπάρχει πραγματική βιολογική πείνα. Το άτομο μάλιστα μπορεί ακόμη και να έχει καταναλώσει πρόσφατα κάποιο γεύμα και δεν πεινάει πραγματικά. Η συναισθηματική πείνα ικανοποιείται με την κατανάλωση μόνο συγκεκριμένων τροφών (διαφορετικών από άτομο σε άτομο).

“ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΡΟΦΕΣ”: Οι τροφές που τη στιγμή της κατανάλωσης τους ενεργοποιούν θετικά συναισθήματα στο άτομο. Οι τροφές αυτές διαφέρουν από άτομο σε άτομο, έχουν όμως ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, είναι συνηθέστερα υψηλά επεξεργασμένες τροφές, υψηλές σε προστιθέμενα σάκχαρα, υψηλές σε λίπος και απλούς υδατάνθρακες. Κάποια παραδείγματα είναι η σοκολάτα, τα γλυκά, τα γρήγορα και πολύ επεξεργασμένα φαγητά (μπέργκερ, γύρος, πίτσα) αλλά και πολλά άλλα που έχουν να κάνουν με τις προτιμήσεις και περισσότερο με τις “συναισθηματικές διατροφικές συνδέσεις” που κάνουν τα άτομα.

ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ: Οι έρευνες δείχνουν ότι ανάμεσα στα δυο φύλα, το γυναικείο φύλο συνηθίζει περισσότερο να ακολουθεί συναισθηματική διατροφή. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα ενήλικο άτομο που ασκείται σε συναισθηματική διατροφή, ας το ονομάσουμε Μαρία. Στη Μαρία αρέσουν τα μπισκότα, όταν καταναλώνει μπισκότα νιώθει ευχαρίστηση, απόλαυση, χαρά. Όταν είναι στεναχωρημένη ή πεσμένη αγοράζει μπισκότα για να “ενεργοποιήσει” θετικά συναισθήματα. Επίσης η Μαρία όταν ήταν παιδί στο οικογενειακό περιβάλλον της (γονείς) όταν είχε “καλή συμπεριφορά” ή όταν την επαινούσαν για κάποιο επίτευγμα της έδιναν σοκολάτα. Η Μαρία , που ταυτόχρονα της άρεσε, η σοκολάτα, συνέδεσε την αποδοχή, την αγάπη, την αίσθηση ασφάλειας με μία τροφή η οποία παράλληλα ήταν και είναι και πολύ ελκυστική για την ίδια. Άρα έχουμε 2 πόλους (οι οποίοι έλκονται) από την μία είναι το τρόφιμο, το οποίο είναι εξαιρετικά ελκυστικό και νόστιμο για το άτομο και από την άλλη τα θετικά συναισθήματα που συνοδεύουν την κατανάλωση αυτού του τροφίμου.

ΓΙΑΤΙ ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Το γεγονός ότι, η Μαρία συνέδεσε τροφές με συναισθήματα, δείχνει ότι για κάποιους λόγους (περιβάλλοντος και ψυχολογίας), ο τρόπος για να διαχειριστεί τα αρνητικά συναισθήματα ή την απουσία θετικών συναισθημάτων ήταν η διατροφή της. Πράγμα καθόλου σπάνιο, μιας και η διατροφή αποτελεί καθημερνή “δραστηριότητα” του ανθρώπου πρωταρχικά για λόγους επιβίωσης. Ένα άτομο που ασκείται σε συναισθηματική διατροφή ,όπως η Μαρία στο παραπάνω παράδειγμα μας, κατά την διάρκεια της ζωής της θα συνδέσει και άλλες τροφές που της αρέσουν με θετικά συναισθήματα και θα τις κατατάξει στις δικές της συναισθηματικές τροφές.

ΟΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Συνεχίζοντας με το παράδειγμα της Μαρίας. Όταν η Μαρία, νιώσει αρνητικά συναισθήματα (πχ πίεση, άγχος, απόρριψη, στεναχώρια) θα θελήσει να τα ανακουφίσει με θετικά συναισθήματα και ένας τρόπος που θα έχει μάθει ,ήδη από παιδική ηλικία, να το κάνει αυτό θα είναι η κατανάλωση ελκυστικών τροφών που της προκαλούν ταυτόχρονα και θετικά συναισθήματα. Θα ταΐσει λοιπόν την “συναισθηματική πείνα” που νιώθει από αρνητικά συναισθήματα, με “θετική συναισθηματική τροφή” που της προκαλεί χαρούμενα συναισθήματα. Όσο περισσότερα και συχνότερα τα αρνητικά συναισθήματα, τόσο τακτικότερη η κατανάλωση συναισθηματικών τροφών, οι οποίες κατατάσσονται σε όχι και τόσο υγιεινές τροφές, με αποτέλεσμα είτε την αύξηση βάρους και την σύνδεση με διατροφικές διαταραχές και υποβάθμιση της υγείας και της ευεξίας του ατόμου.

Το αρνητικό που προκύπτει από την συγκεκριμένη διατροφική συμπεριφορά είναι όταν αυτό γίνεται συστηματικά. Όταν ένας άνθρωπος, έχει μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του μόνο μέσω της τροφής τότε αυτομάτως έχει μία διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά. Η τροφή μας θα έπρεπε να είναι μέσο κάλυψης της βιολογικής μας ανάγκης για την απαραίτητη ενέργεια που απαιτεί το σώμα για να διεκπεραιώσει καθημερινά τις ανάγκες του και να μας κρατήσει στη ζωή. Από τα αρχαία χρόνια είναι γνωστό ότι η τροφή είναι το φάρμακο μας. Κατά συνέπεια και καθώς η συναισθηματική διατροφή μας οδηγεί σε κατανάλωση τροφών ανθυγιεινών και σε μεγαλύτερη ποσότητα από το κανονικό μας οδηγεί συνηθέστερα να οδηγούμαστε σε τροφές που δεν ωφελούν την υγεία μας.

ΘΑ ΣΥΝΔΕΣΟΥΝ ΟΛΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΤΡΟΦΕΣ ΜΕ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ; Η τροφή αντιπροσωπεύει πολλά περισσότερα από βιολογική ανάγκη για τον σύγχρονο άνθρωπο. Η μητέρα, το πρώτο πρόσωπο που συνδέουμε στη ζωή μας, με αγάπη και στοργή, είναι εκείνη που θα μας ταΐσει το πρώτο μας γεύμα, και αυτομάτως γίνεται η πρώτη σύνδεση τροφής και αγάπης για εναν ανθρωπο. Η οικογένεια θα βρεθεί στο τραπέζι για να καταναλώσει ένα γεύμα, να συζητήσει, να συνδεθεί με τα μέλη της και μέσω αυτού να εκφράσει συναισθήματα. Οι φίλοι θα συναντηθούν από μικροί σε χώρους εστίασης και παιχνιδιού, αργότερα μόνο σε χώρους εστίασης. Η απάντηση στο ερώτημα είναι πως δεν θα ασκηθούν όλοι σε συναισθηματική διατροφή, όμως είναι σίγουρα μία κατάσταση αρκετά συχνή που συναντάμε σε πολύ κόσμο. Μάλιστα μέχρι ενός σημείου δηλαδή μέχρι εκεί που δεν μας οδηγεί σε διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά) δεν αποτελεί αρνητικό παράγοντα για την εν γένει υγεία μας. Απειλεί όμως την ψυχική και σωματική υγεία μας, όταν επιδιδόμαστε σε τακτική βάση σε αυτήν με αποτέλεσμα να ακολουθούμε μία επιβαρυντική για την υγεία μας διατροφή, να παίρνουμε βάρος και να αναπτύσσουμε διατροφικές διαταραχές.